Vernieuwing asbeststelsel: wat verandert er?

Het Arbeidsomstandighedenbesluit wordt aangepast om het asbeststelsel te vernieuwen en te verbeteren. Het voorstel met de wijzigingen werd onlangs door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gepubliceerd. Het voorstel is nog niet definitief, er wordt verwacht dat er geen opzienbarende wijzigingen meer plaats zullen vinden.

Waarom vernieuwen?

Het Ministerie van SZW stelt dat het huidige asbeststelsel een aantal knelpunten kent. Het nieuwe voorstel moet de regelgeving verbeteren, deskundigheid borgen bij complexe werkzaamheden en er moeten verbeteringen doorgevoerd worden in de eindbeoordeling. Natuurlijk blijft het uitgangspunt dat werken met asbest nooit ten koste mag gaan van de veiligheid en gezondheid van medewerkers.

De belangrijkste wijzigingen:

Zowel de inventariseerder als de saneerder heeft straks invloed op de risicoklasse. De inventariseerder bepaalt het type asbesttoepassing en de omstandigheden op locatie. De saneerder bepaalt welke werkwijze gehanteerd wordt bij de verwijdering en heeft daarmee invloed op de hoeveelheid vezels die vrijkomen en op de uiteindelijke risicoklasse.
SMArt in de huidige vorm verdwijnt. Deze wordt vervangen door SMART-ns (nieuwe stijl). SMART-ns geeft straks steeds de door TNO vastgestelde actuele stand van de wetenschap weer.
Het gebruik maken van SMART-ns is ook niet verplicht. Er zijn twee alternatieven om de risico’s te bepalen:

het uitvoeren van metingen om het risico te bepalen;
gebruik maken van een aan SMART-ns gelijkwaardige methode om het blootstellingsniveau te bepalen. De werkelijke risico’s moeten daarbij vóór het uitvoeren van werkzaamheden zijn vastgesteld door een deskundige op het gebied van blootstelling of door een deskundige zijn getoetst.

Er komen een aantal uitzonderingen (zie artikel 4 van het Arbobesluit) op de inventarisatieplicht bij. Het gaat hierbij om de volgende activiteiten:

bij onderhoudsactiviteiten en oplossen van storingen het geheel of gedeeltelijk verwijderen van gas- en elektrotechnische componenten die aanwezig zijn in het gastransportnet of het elektriciteitsnet;
het geheel of gedeeltelijk verwijderen van telecombuizen.

Sanering

In de nieuwe situatie mogen meer toepassingen gesaneerd worden door niet-gecertificeerde partijen. De certificatieplicht hangt niet meer af van de risicoklasse, maar van welk type asbesttoepassing verwijderd wordt. Toepassingen waarvoor de verwijderaar geen certificaat hoeft te hebben, worden ‘A toepassingen’ genoemd.
De toepassingen waarbij de verwijderaar wel een certificaat moet hebben, worden ‘B toepassingen’ genoemd. De huidige risicoklasse 2a komt te vervallen.

Wanneer gaat het om een A toepassing en wanneer om een B toepassing?

De nieuwe wet beschrijft alleen de B toepassingen. Dit zijn toepassingen waarvan je kunt verwachten dat het risico op blootstelling aan hoge concentraties asbestvezels groot is. De genoemde B toepassingen zijn:

asbestcementtoepassingen in een binnenruimte, tenzij ze los liggen of geklemd zijn
dakbedekkingen van asbestcement en asbestcement leien
overige asbestcementtoepassingen in een buitensituatie als ze sterk verweerd zijn
geweven of geperste asbesttoepassingen (zoals asbestkoord), met uitzondering van meszekeringen en van pakkingen in procesinstallaties
lichtgebonden asbesttoepassingen, zoals asbestboard, -karton en -stucwerk
niet-gebonden asbesttoepassingen, zoals spuitasbest en isolatiemateriaal

Een uitzondering hierop zijn asbesttoepassingen die bij aanvang van de werkzaamheden geheel omsloten zijn door niet-asbesthoudend materiaal en als geheel verwijderd kunnen worden.

Als een toepassing niet omschreven staat als B toepassing, dan valt deze automatisch onder de A toepassingen. Voorbeelden van A toepassingen zijn:

In kunststof gebonden of imitatiemarmeren asbesttoepassingen, zoals bakeliet, vinyl vloertegels, coatings, in kunststof gebonden pakkingen, imitatiemarmeren vensterbanken en siersteen
elastische asbesttoepassingen, zoals bitumen, kit en lijm
asbestcementtoepassingen in een binnenruimte, die losliggen of alleen geklemd zijn
asbestcementtoepassingen in een buitensituatie (niet zijnde dakbedekkingen en leien), tenzij deze sterk verweerd zijn

De wet geeft aan dat als er asbest verwijderd wordt, zowel de werkgever als de werknemer aantoonbaar deskundig moeten zijn. Zij moeten voldoen aan de strenge eisen die in de wet beschreven staan (zie Arbobesluit paragraaf 3).Het maakt daarbij niet uit of bedrijven en personen gecertificeerd zijn of niet.